مردم تانزانیا از فرهنگی غنی و متنوع برخوردارند که در آن آداب و رسوم خاص و جالبی وجود دارد. این کشور بیش از 120 قوم مختلف را در خود جای داده است، از جمله ماسا (Maasai)، زنجی (Zanj)، هویی (Haya) و چگا (Chaga)، که هرکدام فرهنگ، زبان، و سنت‌های خاص خود را دارند. در اینجا نگاهی به برخی از آداب و رسوم مردم تانزانیا خواهیم انداخت، از ساده‌ترین تا عجیب‌ترین آنها. با ما در باشگاه کوهنوردی چکاد همراه باشید تا به بررسی و معرفی فرهنگ و اداب و رسوم مردم تانزالیا بپردازیم.
آداب سلام و خوش‌آمدگویی
سلام کردن با لبخند و دست: در تانزانیا، خوش‌آمدگویی به یکدیگر با لبخند و دست دادن به‌عنوان یک علامت از احترام است. مخصوصاً در مناطق روستایی، مردم اغلب برای سلام و احوال‌پرسی وقت بیشتری می‌گذارند.
سلام‌های مخصوص: در برخی قبایل مانند ماسا؛ برای سلام دادن به یک بزرگتر، احترام خاصی قائل هستند و معمولاً از لفظ‌های خاصی استفاده می‌کنند. به‌طور مثال، در قوم ماسایی مردان برای احوال‌پرسی باید خود را خم کرده و دستشان را از پشت به جلو بیاورند.
زبان مردم تانزالیا
تانزانیا با تاریخ طولانی و غنی خود، ترکیبی از فرهنگ‌های مختلف را در خود جای داده است. زبان سواحلی به‌عنوان زبان اصلی ارتباطی و انگلیسی به‌عنوان زبان رسمی، در کنار بیش از 120 زبان بومی، نمایانگر تنوع فرهنگی و زبانی این کشور است. تاریخ این کشور از دوران پیش از استعمار تا استقلال و اتحاد با زنجبار، داستانی پیچیده و پر از تغییرات است که بر رشد و توسعه تانزانیا تأثیر زیادی داشته است. ما در باشگاه کوهنوردی چکاد برای شما تور کوهنوردی صعود به قله کلیمانجارو را داریم. برای هماهنگی بیشتر با ما در تماس باشید.
1. زبان‌های رسمی و بومی
تانزانیا به‌طور رسمی دو زبان اصلی دارد:
سواحلی (Swahili): زبان سواحلی که به‌عنوان زبان ملی و رسمی در تانزانیا شناخته می‌شود، یک زبان بانتویی است که در طول تاریخ با زبان‌های عربی، پرتغالی و انگلیسی تأثیرات زیادی گرفته است. سواحلی زبان اصلی و رایج در سراسر کشور است و تقریباً همه مردم تانزانیا با این زبان صحبت می‌کنند، حتی اگر زبان مادری آنها نباشد. سواحلی در مناطق مختلف آفریقا، به‌ویژه در کشورهای شرق آفریقا، بسیار رایج است و به‌عنوان زبان ارتباطی برای بسیاری از قومیت‌ها در این منطقه استفاده می‌شود.
انگلیسی: زبان انگلیسی به‌عنوان زبان رسمی دولتی و زبان آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها در تانزانیا استفاده می‌شود. همچنین، در بسیاری از اسناد دولتی و تجاری، انگلیسی زبان اصلی است. در دوران استعمار انگلیس، زبان انگلیسی به‌عنوان زبان رسمی معرفی شد و پس از استقلال کشور، همچنان در بسیاری از زمینه‌های اداری و آموزشی استفاده می‌شود.
2. زبان‌های بومی
علاوه بر سواحلی و انگلیسی، تانزانیا میزبان بیش از 120 زبان بومی است که توسط قبایل مختلف در مناطق مختلف کشور صحبت می‌شود. برخی از این زبان‌ها عبارتند از:
ماساایی (Maasai): زبان قوم ماسایی که یکی از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین اقوام تانزانیا است.
چگا (Chaga): زبان قبیله چگا که در دامنه‌های کوه کلیمانجارو زندگی می‌کنند.
هویی (Haya): زبان قبیله هویی که در مناطق دریاچه ویکتوریا ساکن هستند.
زنجی (Zanj): زبان مردم زنجبار که به‌ویژه در جزیره زنجبار رایج است.
این زبان‌ها بیشتر در جوامع محلی و در میان افراد مسن‌تر و اعضای قبیله‌ای صحبت می‌شوند، اگرچه نسل‌های جدیدتر تمایل بیشتری به استفاده از سواحلی دارند.
عروسی‌های سنتی و مراسم‌های مرتبط
مراسم ازدواج در قوم ماسایی: در میان قوم ماسایی، ازدواج یک مراسم پررنگ و مهم است. یکی از رسوم جالب این قوم، پرداخت “مهر” یا **”نیکاه”** است که اغلب به‌صورت گاو یا گوسفند انجام می‌شود. این مهر به خانواده عروس داده می‌شود و نشان از ارزشمندی دختر در خانواده است.
رقص‌های سنتی در عروسی‌ها: در مراسم‌های ازدواج، مردم تانزانیا اغلب به رقص‌های محلی می‌پردازند که به‌ویژه در مناطق روستایی بسیار رایج است. هر قوم رقص‌های مخصوص به خود را دارد که به‌طور معمول در شب‌های عروسی برگزار می‌شود.
مراسم دفن و عزاداری
مراسم دفن در قوم هویی: در برخی مناطق تانزانیا، وقتی کسی فوت می‌کند، خانواده به مدت چند روز با تجمع در کنار جسد و برگزاری مراسم عزاداری، به یاد فرد متوفی می‌پردازند. در این مراسم، مراسم رقص و آواز نیز برگزار می‌شود که در آن، عزاداران با شعری خاص به یاد فرد فوت‌شده می‌خوانند.
آداب کفن و دفن در ماسایی: در قبایل ماسایی، برای کفن کردن مردگان از پارچه‌های سفید ساده استفاده می‌کنند. آنها معتقدند که مردگان در سفر به دنیای دیگر باید بدون زرق و برق و با آرامش دفن شوند.
گوساله‌زنی در میان ماسایی‌ها
رسم گوساله‌زنی: یکی از رسوم جالب قوم ماسایی، سنت “گوساله‌زنی” است. مردان جوان در این قبیله برای اثبات شجاعت خود باید با دست خود گوساله‌ای را کشتار کنند. این کار به‌عنوان بخشی از آزمون بلوغ محسوب می‌شود و در صورتی که موفق شوند، به‌عنوان یک مرد بالغ و مسئول شناخته می‌شوند.
آداب غذا و خوردن در تانزانیا
مهمان‌نوازی بی‌نظیر: یکی از ویژگی‌های برجسته مردم تانزانیا، مهمان‌نوازی است. هنگامی که به خانه یک خانواده تانزانیایی وارد می‌شوید، پذیرایی با چای و غذاهای محلی معمول است. به‌ویژه در مناطقی مثل زنجی، مردم برای خوشامدگویی از چای شیرین و یا نوشیدنی‌های خاص منطقه استفاده می‌کنند.
خوردن با دست: در بسیاری از مناطق تانزانیا، مردم به‌ویژه در روستاها، غذا را با دست می‌خورند. این آداب در مناطق قبایلی بیشتر رواج دارد، جایی که استفاده از بشقاب و کارد و چنگال کمتر رایج است.
سنت‌های شکار و جنگ در قوم ماسایی
رقابت برای شجاعت: در قوم ماسایی، جوانان به‌ویژه از سنین نوجوانی، در مسابقات شجاعت شرکت می‌کنند که شامل شکار و مبارزه‌های سنتی است. این مراسم‌ها اغلب به‌عنوان نوعی تمرین برای آماده شدن برای زندگی بزرگسالی و مسئولیت‌ها در نظر گرفته می‌شود.
جشن‌های مذهبی و فرهنگی
مراسم جشن سال نو
جشن‌های مذهبی در تانزانیا اهمیت زیادی دارند و در برخی از این جشن‌ها، مردم به‌ویژه در مناطق روستایی، مراسم رقص، آواز و دعای مخصوص برگزار می‌کنند. در این مراسم‌ها، مردم از لباس‌های رنگارنگ و تزئینات خاص استفاده می‌کنند.
جشن‌های فرهنگی در جزیره زنجبار: مردم زنجبار مراسمی خاص به نام “جشن ماه رمضان” دارند که در آن، روزه‌داران پس از افطار، با رقص‌های محلی و برنامه‌های تفریحی خاص جشن می‌گیرند.
جشن‌های مذهبی
ماه رمضان و عید فطر: در تانزانیا، مانند سایر کشورهای مسلمان، مراسم ماه رمضان و عید فطر جشن گرفته می‌شود. در این ایام، مردم در مسجدها جمع می‌شوند، دعا می‌کنند و پس از پایان روزه‌داری با خوردن غذاهای خاص به جشن می‌پردازند. در این روزها، جشن‌ها با رقص‌های محلی و آوازهای مخصوص همراه است.
کریسمس و عید پاک
در مناطق مسیحی‌نشین تانزانیا، کریسمس و عید پاک هم جشن‌های بزرگی دارند که شامل مراسم مذهبی در کلیسا، شادی‌های خانوادگی و تبادل هدایا هستند.
مراسم سنتی و فرهنگی قبایل
جشن‌های فرهنگی ماسایی: قبایل ماسایی مراسم‌های سنتی خود را در طول سال برگزار می‌کنند که شامل رقص‌های گروهی، آوازهای خاص و مراسم‌های مذهبی برای خوشبختی، باروری و سلامتی است.
جشن‌های جوانان در میان قبایل هویی: در قبایل هویی، جشن‌های مخصوص جوانان برای بلوغ و نشان دادن توانایی‌های فردی برگزار می‌شود. این جشن‌ها معمولاً با رقص‌های خاص و مسابقات شجاعت همراه است.
مراسم مربوط به تولد و نام‌گذاری
در برخی قبایل، به‌ویژه در قبایل هویی و چگا، تولد نوزاد جشن بزرگی است که معمولاً با دعوت از اعضای خانواده و دوستان نزدیک همراه است. در این مراسم، نوزاد نام‌گذاری می‌شود و خانواده‌ها با رقص و آواز به جشن می‌پردازند.
در برخی مناطق، نام‌گذاری نوزاد با توجه به زمان تولد کودک انجام می‌شود، مثلاً نام‌هایی مانند “صبح” یا “غروب” که به زمان دقیق تولد اشاره دارند.
مراسم باروری
مراسم باروری در ماسایی‌ها: در برخی از مناطق تانزانیا، به‌ویژه در میان قوم ماسایی، مراسمی برای درخواست باروری و برکت برگزار می‌شود. در این مراسم، گاوهای ویژه‌ای برای برکت و باروری انتخاب می‌شوند و قربانی می‌شوند.
رقص‌ها و آوازهای محلی
رقص‌های سنتی تانزانیا بخش مهمی از جشن‌ها و مراسم‌های مختلف است. در بسیاری از مراسم‌ها، مردم به رقص‌های گروهی خاص خود می‌پردازند که در هر قوم متفاوت است. این رقص‌ها می‌توانند به‌عنوان یک وسیله ارتباطی برای انتقال داستان‌ها، تاریخ‌ها و باورهای فرهنگی به کار روند.
مراسم جشن محصول در قبایل کشاورزی
در میان قوم‌هایی که کشاورزی می‌کنند، مانند قوم چگا، مراسم جشن محصول یا “Harvest Festival” برگزار می‌شود. این جشن‌ها به‌منظور سپاسگزاری از خدا و طبیعت برای محصولاتی که برداشت کرده‌اند، برگزار می‌شود. مردم در این مراسم‌ها با رقص، آواز و پخت غذاهای خاص از محصول برداشت‌شده استفاده می‌کنند.
جشن‌های محلی و جشنواره‌ها
در زنجبار، جشنواره‌های معروفی مانند جشنواره موسیقی زنجبار برگزار می‌شود که به‌طور ویژه موسیقی‌های سنتی و رقص‌های محلی را نمایش می‌دهد. این جشنواره‌ها جاذبه‌ای مهم برای گردشگران و محلی‌ها هستند و در آنها هنر و فرهنگ تانزانیا به نمایش گذاشته می‌شود.
سنت‌های عجیب و منحصر به فرد
آداب شکار در قبایل گواراجا: در برخی قبایل تانزانیایی مانند گواراجا، شکار به‌عنوان یک سنت اجتماعی و فرهنگی مهم شناخته می‌شود. اما جالب‌ترین بخش این سنت، استفاده از “جادوی شکار” است که در آن برخی از افراد از روش‌های خاص مذهبی برای موفقیت در شکار استفاده می‌کنند.
مراسم باروری در میان ماسایی‌ها: در برخی از مراسم‌های باروری، زنانی که قصد بارداری دارند، برای برکت از یکی از بزرگترین گاوهای قبیله ماسایی استفاده می‌کنند. این گاو به‌عنوان نماد باروری در نظر گرفته می‌شود.
پوشش سنتی در میان قوم ماسایی
پوشش خاص ماسایی‌ها: یکی از معروف‌ترین سنت‌ها در تانزانیا، پوشش‌های خاص قوم ماسایی است که به‌خصوص از پارچه‌های قرمز و رنگارنگ به‌عنوان لباس‌های سنتی خود استفاده می‌کنند. این لباس‌ها به‌طور معمول از دستبافته‌های دستی تهیه شده و نشانه‌ای از هویت و فرهنگ این قوم محسوب می‌شود.
کدوم قبیله به کلیمانجارو اولین بار صعود کرد؟
اولین قبیله‌ای که به قله کوه کلیمانجارو صعود کرد، قبیله چگا (Chaga) بود. مردم این قبیله که در دامنه‌های کوه کلیمانجارو ساکن هستند، سال‌ها قبل از ورود کوهنوردان غربی به منطقه، به طور معمول به این کوه صعود می‌کردند.
چگاها که زندگی خود را در اطراف کلیمانجارو تنظیم کرده بودند، به کوه احترام زیادی می‌گذاشتند و به‌عنوان بخشی از فرهنگ و زندگی روزمره خود، به آن صعود می‌کردند. البته در آن زمان، صعود به قله به‌صورت سنتی و برای اهداف فرهنگی و مذهبی صورت می‌گرفت و نه برای ورزش یا تفریح.
این صعودها از آن زمان تا به حال به‌عنوان نخستین ارتباط انسان با قله کلیمانجارو در نظر گرفته می‌شود. پس از آن، در اواخر قرن نوزدهم، اولین کوهنوردان اروپایی به قله کلیمانجارو رسیدند، و این قله به‌طور رسمی وارد تاریخ کوهنوردی جهانی شد.
رفتار مردم تانزالیا با گردشگران و کوهنوردان
مردم تانزانیا به‌طور کلی بسیار مهمان‌نواز و دوستانه با کوهنوردان و توریست‌ها برخورد می‌کنند. آنها با احترام به سنت‌ها و فرهنگ‌های مختلف، تعاملات اجتماعی مثبتی دارند و اغلب برای کمک به گردشگران آماده هستند. با این حال، آشنایی با آداب و رسوم محلی و نشان دادن احترام به فرهنگ‌های مختلف، می‌تواند سفر شما را بسیار لذت‌بخش‌تر کند.
- مهمان‌نوازی و استقبال صمیمی: مردم تانزانیا با لبخند و دست دادن از توریست‌ها استقبال می‌کنند و معمولاً با چای یا غذاهای محلی از مهمان‌ها پذیرایی می‌کنند.
- راهنمایی و حمایت: راهنمایان محلی در مسیرهای کوهنوردی، مانند کلیمانجارو، نقش مهمی دارند و در صورت نیاز به کمک، همیشه در دسترس هستند.
- احترام به فرهنگ‌های مختلف: مردم تانزانیا به آداب و رسوم محلی خود احترام می‌گذارند و از توریست‌ها انتظار دارند که به سنت‌ها و قوانین محلی احترام بگذارند.
- فضای اجتماعی مودبانه: مردم به حریم شخصی احترام می‌گذارند و در تعاملات اجتماعی، با کمال احترام و ادب برخورد می‌کنند.
- چالش‌ها: در برخی مناطق توریستی، ممکن است درخواست کمک مالی یا خرید از دست‌فروشان برای توریست‌ها پیش بیاید. در این موارد، مذاکره و احتیاط پیشنهاد می‌شود.
به‌طور کلی، تانزانیا کشوری با مردمی مهمان‌نواز است که تجربه‌ای مثبت از سفر و تعامل اجتماعی را برای توریست‌ها فراهم می‌کند.
